Μαθημένοι να προοδεύουμε σε όλους τους τομείς της ζωής μας, κάθε πρωί που ξυπνάμε δύο συναισθήματα ελλοχεύουν μέσα μας και μας κάνουν να σηκωνόμαστε από το κρεβάτι είτε με κέφι είτε με γκρίνια. Η αισιοδοξία και η απαισιοδοξία. Ο σοφός λαός εκφράζει αυτή την διαφορά λέγοντας πως οι άνθρωποι βλέπουν ένα ποτήρι γεμισμένο μέχρι την μέση, είτε μισογεμάτο, (όταν είναι αισιόδοξοι), είτε μισοάδειο (όταν είναι απαισιόδοξοι).
Το άρθρο αυτό, προσδοκεί να επιδείξει πως η αισιοδοξία και η απαισιοδοξία είναι θέμα επιλογής και πως όσο «τραβηγμένο» και αν ακούγεται, υπάρχει η δυνατότητα να σηκωνόμαστε όλοι το πρωί από το κρεβάτι πιστεύοντας βαθιά μέσα μας, πως όλα θα πάνε καλύτερα, μόνο και μόνο επειδή το αποφασίζουμε.
Ευτυχώς δεν είμαι ψυχολόγος, παρατηρώντας όμως την δραστηριότητά μου σαν συντάκτης στο Serious (επιτρέψτε μου το προσωπικό παράδειγμα) αντιλαμβάνομαι πως όσο περνάει ο καιρός, προβληματίζομαι όλο και περισσότερο γιατί με τόσα που συμβαίνουν στον πλανήτη, δαπανάται ποσότητα ενέργειας για να έχω το προνόμιο να διασπείρω τις σκέψεις μου, ανησυχώ πως μέσα σε αυτή την διαδικασία θα κάνω κάποιο λάθος επηρεάζοντας άλλους προς ανεπιθύμητες κατευθύνσεις, συνειδητοποιώ πως άλλοι θα είχαν μεγαλύτερη ικανότητα στην δραστηριότητα αυτή και τέλος φοβάμαι, γιατί το μέλλον μου σε αυτή την δραστηριότητα, επιφυλάσσει περισσότερες άγνωστες προκλήσεις.
Αρκεί κανείς να ανοίξει την τηλεόραση ή να περιηγηθεί στο διαδίκτυο, για να γίνει δέκτης χείμαρρου δυσάρεστων νέων από όλο τον πλανήτη. Από τότε που τα νέα έγιναν εμπορικό προϊόν και τα ΜΜΕ έγιναν παγκόσμια και αντιλήφθηκαν πως τα άσχημα νέα πουλάνε, η επιλογή έκθεσης στην μαζική ενημέρωση σημαίνει κατάθλιψη. Πώς να νιώσει κανείς αισιοδοξία, όταν βλέπει εικόνες πολέμου, σφαγές, φυσικές καταστροφές και θάνατο, συντεταγμένα με τέτοιο τρόπο σαν την ημέρα που πέρασε να μην συνέβη τίποτα ευχάριστο; Κι όμως, την ημέρα που πέρασε, παιδιά γεννήθηκαν, άνθρωποι ερωτεύτηκαν, χρήματα εξοικονομήθηκαν, λουλούδια άνθισαν, ψάρια την γλύτωσαν, ο ήλιος έλαμψε και οξυγόνο εισπνεύστηκε. Τόσα όμορφες στιγμές των οποίων την αξία καμιά φορά ξεχνάμε, μπροστά στον οχετό από την μιζέρια που μας πουλάνε. Ακόμα και εμπορικά αν το δει κανείς, η μιζέρια είναι τόσο συνηθισμένη που κανείς θα μπορούσε πλέον να διαφοροποιηθεί στην αγορά πουλώντας ευχάριστα νέα!
Είμαστε άνθρωποι και κάνουμε λάθη. Δηλαδή, πράττουμε με έναν τρόπο για να διεκδικήσουμε κάτι που θεωρούμε ανώτερο/καλύτερο και ύστερα πολλές φορές, ζούμε αρνητικές επιπτώσεις αυτών των πράξεων. Πολλές φορές δεν είχαμε επίγνωση των πιθανών επιπτώσεων πριν πάρουμε την απόφαση. Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν έχει απολύτως καμία σημασία το παρελθόν πέραν των ενοχών που μπορεί να καλλιεργούμε. Σημασία έχει να κατανοήσουμε τι συνέβη και να το θυμόμαστε στο μέλλον όταν θα μας τύχει κάτι παρόμοιο. Αυτό ονομάζεται εμπειρία και είναι μια διαδικασία διαχείρισης του λάθους που μαθαίνουμε σε πολύ μικρή ηλικία, όταν το σώμα μας και η νοοτροπία μας, είναι σχεδιασμένη να δοκιμάζει και να παθαίνει, με τις λιγότερες δυνατές αρνητικές επιπτώσεις. Μεγαλώνοντας, λέγεται πως κάνουμε λιγότερα λάθη λόγω «εμπειρίας». Αυτό που συμβαίνει όμως στην πραγματικότητα, είναι πως σταματάμε δοκιμάζουμε καινούργιες εμπειρίες και ως εκ τούτου σταματάμε να κάνουμε καινούργια λάθη. Έτσι όμως σταματάμε να αποκτάμε και καινούργιες γνώσεις. Σταματάμε να δοκιμάζουμε επειδή κάποτε, κάποιος μας κατέκρινε για το λάθος μας η στεναχώρια που νιώσαμε, χαράχτηκε βαθιά στην μνήμη μας. Μακάρι να είχαμε την γενναιότητα να αποδεχόμαστε τα λάθη μας και να εξοικειωνόμαστε με τα συναισθήματα που μας προκαλούν. Με αυτό τον τρόπο, δεν θα φοβόμαστε τόσο για τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις των πράξεών μας και θα βλέπουμε το μέλλον με περισσότερη …αισιοδοξία!
Αναπόσπαστο μέρος την ανθρώπινης συμπεριφοράς, φαίνεται να είναι η σύγκριση. Στις κοινωνίες των ανθρώπων, διαμορφώνονται απόψεις για το ποιος είναι ποιο όμορφος, πιο πλούσιος, πιο ικανός, πιο έξυπνος, πιο δυνατός ή πιο δημοφιλής. Αυτόματα, το άτομο διαμορφώνει μια αντίληψη για την θέση του σε κάθε κλίμακα αξιολόγησης και προσπαθεί πάντα, σχεδόν πεισματικά, να κατακτήσει υψηλότερη θέση σε όλες αυτές τις κλίμακες. Αυτό το κάνει εντοπίζοντας σημεία αναφοράς (παραδείγματα προς μίμηση ή αποφυγή). Αν είμαστε αναγκασμένοι να ζούμε έτσι, τότε δεν υπάρχει κανένας λόγος, αντί να αισθανόμαστε πάντοτε λειψοί σε σχέση με μερικούς, να μην αισθανόμαστε ευγνωμοσύνη για την υπεροχή μας σε σχέση με τους υπόλοιπους. Καίριο συστατικό αυτής της σκέψης, είναι η επιθυμία για βελτίωση. Για τον σκοπό αυτό, δεν υπάρχει κανένας λόγος, αντί να ωθούμε τον εαυτό μας προς το μέλλον προσπαθώντας να ξεπεράσουμε άλλους ανθρώπους, να μην προσπαθούμε να ξεπεράσουμε τον ίδιο μας τον εαυτό. Επιλέγοντας αυτή την οδό, δεν σημαίνει πως θέτουμε τον εαυτό μας εκτός κοινωνίας ή ότι σταματάμε να συσχετιζόμαστε με αυτήν. Αντιθέτως, καλλιεργούμε με αυτό τον τρόπο την αρετή της αυτονομίας που κατά προέκταση, μας καθιστά έναν δυνατό κρίκο στην αλυσίδα της κοινωνίας. Επίσης, η βελτίωση δεν έχει σύνορα, γίνεται με τον δικό μας ρυθμό και φτάνει μέχρι εκεί που νιώθουμε άνετα με την συνείδησή μας. Χωρίς το άγχος της σύγκρισης, δεν μπορούμε παρά να νιώθουμε αισιόδοξοι για τις επιδόσεις μας στον στίβο της ζωής γιατί δεν υπάρχει ρολόι, κριτής και δικαστής έξω από τον προσωπικό μας μικρόκοσμο.
Ο φόβος, πανταχού παρόν, αναπόφευκτος, διαχρονικός και παραλυτικός, γεννιέται από το άγνωστο και επισκιάζει όλα μας τα σχέδια. Η γενναιότητα δεν τον ακυρώνει. Απλά τον αψηφά. Και η αισιοδοξία, μπορεί μόνο να είναι η συνειδητή πίστη στα θετικότερα δυνατά σενάρια. Ας είμαστε τουλάχιστον πάντοτε σε θέση να τον εντοπίζουμε.
Η αισιοδοξία σαν επιλογή.
Αν ήμασταν σίγουροι, πως οι πράξεις που ελέγχουμε, μας εξασφαλίζανε ένα καλύτερο μέλλον, τότε θα έλεγε κανείς πως η αισιοδοξία ή η απαισιοδοξία δεν είναι προσδοκία αλλά πρόγνωση. Η ιστορία όμως, μας αποδεικνύει πως το μέλλον είναι αβέβαιο και πως, όταν είμαστε σίγουροι πως έχουμε τον έλεγχο, κάποια παράμετρος αλλάζει και έτσι, αλλάζει και το αποτέλεσμα. Αρκεί λοιπόν να επιλέξει κανείς να πιστεύει πως όλα θα πάνε καλύτερα και έτσι θα υποδεχθούμε οποιαδήποτε έκβαση με χαμόγελο. Άλλωστε, αισιοδοξία δεν σημαίνει ηλιθιότητα. Αισιοδοξία σημαίνει πως ο άνθρωπος βλέπει την απειλή, την αποδέχεται και την αναγνωρίζει σαν πιθανότητα και έτσι, είναι έτοιμος νοητικά, να κερδίσει γνώση από αυτήν.
Ένα βρέφος αρχίζει την ζωή του με το πρώτο οξυγόνο που μπαίνει στα πνευμόνια του και την μητρική ζεστή αγκαλιά, θύλακα της απόλυτης ανιδιοτελούς αγάπης. Το φιλί του πατέρα ξέχειλο από ελπίδα, ορκίζεται το σύμπαν. Νερό και τροφή μεγαλώνουν το σώμα. Αγάπη καλλιεργεί το πνεύμα. Ο δρόμος είναι ανοιχτός, η γη στρογγυλή. Οποιαδήποτε κατεύθυνση είναι δυνατή, οι πόρτες ανοίγουν η μία μετά την άλλη, η καρδιά χτυπάει δυνατότερα στον ρυθμό της ελευθερίας. Πώς να μην αισθάνεται κανείς αισιοδοξία όταν ζει ήδη στον παράδεισο;
