Για την αρμονία στην Ελληνική καθημερινότητα.
Μετά από μία προεκλογική αναμέτρηση και μια στα σκαριά και με τα ΜΜΕ σε προπαγανδιστικό παροξυσμό, γίνεται διακριτή η δυσκολία σταθεροποίησης της κοινωνίας (και κατά προέκταση της πολιτικής) σε μια ισορροπία λόγου και πράξεων που θα ευνοήσει την ανάπτυξη εποικοδομητικού διαλόγου. Το ζητούμενο μέτρο είναι ένα από τα προϊόντα της καλής αισθητικής. Ενός επίκτητου αισθητηρίου που διαμορφώνει με τη σειρά του τις απαιτήσεις που έχουμε από τον εαυτό μας και από το περιβάλλον μας.
Για τα τεκμήρια της καθημερινής ασχήμιας.
Μουσική στη διαπασόν, καυγάς από κάποιο ξένο μπαλκόνι και δυνατά γέλια τσαλακώνουν ένα κολλαριστό απόγευμα σε κάποιον ακάλυπτο χώρο της Αθήνας. Έκτακτες ειδήσεις διακόπτουν τον άκαρπο ίστρο του νεο-εισερχόμενου κομματόσκυλου που υπόμεινε πολλά για να του επιτρέψουν να γαυγίζει δημόσια σε έναν ακόμα αγώνα ντεσιμπέλ. Κοντινό, κάμερα δύο, το μάτς έχει τελειώσει και το αίμα στάζει από το κασκόλ του οπαδού. Άραγε, πότε το πάθος ονομάζεται υστερία; Πότε η έντονη συζήτηση ονομάζεται καυγάς και η υπερβολική αγάπη, αρρώστια; Είναι όλο αυτό γύρω μας ένας χύμαρος αυξανόμενων σε ένταση και πλήθος, αντίρροπων δυνάμεων που βρίσκει και χάνει την ισορροπία του ή η συνεχιζόμενη απώλεια του μέτρου και της αρμονίας σε μια κοινωνία που συνεχώς αποδυναμώνεται υπό το βάρος της ίδιας της στασιμότητας της;
Πρό λίγου καιρού στην Κωνσταντινούπολη της Τουρκίας οι οπαδοί του Ολυμπιακού και του Παναθηναϊκού πλακωθήκανε στο ξύλο με αποτέλεσμα ένας οπαδός του Ολυμπιακού να καταλήξει στο νοσοκομείο με κίνδυνο να χάσει τη ζωή του. Μια εβδομάδα αργότερα οπαδοί του Ολυμπιακού επιτεθήκανε με πέτρες στο πούλμαν με τους παίκτες του Παναθηναϊκού τραυματίζοντας 2 παίκτες. Οι κερκύδες, έχουν γίνει μόνιμος τόπος εκδήλωσης της ασχήμιας, της βίας και της βαρβαρότητας. Χαρακτηριστικά που ο δημόσιος δρόμος έχει κατακτήσει εδώ και δεκαετίες. Κατά την οδήγηση, είδικά στη μεγαλούπολη, βρίθει η ανευθυνότητα, η επικινδυνότητα και ο ατομισμός. Αν κανείς έχει οδηγήσει στην Αθήνα με τα χρόνια θα έχει σίγουρα διακρίνει και τη διαφορά στη συμπεριφορά των οδηγών. Ο δρόμος, ως δημόσιος χώρος γίνεται πεδίο αλληλεπίδρασης των χρηστών του και όπως σε κάθε όμοιο πεδίο η ελευθερία του καθενός οριοθετείται από τη δραστηριότητα των υπολοίπων. Σε αυτή την περίπτωση η υπέρβαση των ορίων αυτών, ταυτίζεται με την απώλεια του μέτρου, απαραίτητου συστατικού για τη διατήρηση της αρμονίας και της συνοχής στην κοινωνία.
Στην πολιτική η οποία προέρχεται από την κοινωνία, ο πολιτικός λόγος, έχει υποβαθμιστεί. Αρκεί να ακούσει κανείς πολιτικούς διαλόγους στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης για να αντιληφθεί εύκολα τον τρόπο που η ελειπής ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης και της αρμονίας στην κοινωνία έχει καταφέρει ανεπανόρθωτο χτύπημα τόσο στην ικανότητα του διαλόγου όσο και στον αλληλοσεβασμό. Χάνοντας αυτή τη συνειδητότητα, κακοφωνεί μέσα μας η ιδέα που έχουμε για τον προσωπικό μας ρόλο στην κοινωνία με αποτέλεσμα να απαιτούμε από τη ζωή περισσότερα από όσα δικαιούμαστε, συχνά εις βάρος όλων των άλλων. Κάπως έτσι τα πολιτικά πρόσωπα, προϊόντα του εκπαιδευτικού μας συστήματος, στερούνται της ευαισθησίας, της σεμνότητας, του σεβασμού και της αρμονίας που απαιτείται ούτως ώστε να αναμορφώσουν την κοινωνία με τον σχεδιασμό νέας πολιτικής. Αντ’ αυτού, οι πολιτικοί εκείνοι είναι καταδικασμένοι στην αναπαραγωγή του παρόντος συστήματος με αποτέλεσμα να μή βλέπουμε “άσπρη μέρα”.
Για την ανατομία της καθημερινής ασχήμιας.
Η καλαισθησία και η αρμονία, δεν αφορούν μόνο στη μορφή και το φώς αλλά και στην πνευματική-άϋλη δραστηριότητα των ανθρώπων. Η απώλεια του μέτρου και μη τήρηση των αναλογιών στη νοοτροπία και τις συμπεριφορές, γίνεται αντιληπτή από το συνειδητό σαν κακό ανέκδοτο αλλά και από το υποσυνείδητο όταν η λήψη εξωτερικών ερεθισμάτων προκαλεί νεύρα χωρίς προφανή λόγο, ένα φαινόμενο που ξεχειλίζει στις μεγάλες πόλεις. Ειδικά τότε, η ασχήμια αυτοτροφοδοτείται και αναπαράγεται οπότε και εδραιώνεται. Είναι μάλλον απαραίτητη η ακεραιότητα χαρακτήρα για να αμυνθεί κανείς απέναντι στη διάχυτη και συστημική ασχήμια. Θα βοηθούσε δηλαδή η ατομική καλλιέργεια έναντι της συλογικής, σαν πρόσχωμα ενάντια στην ανάπτυξη μιας κακο-καλλιεργημένης μαζικής κουλτούρας. Η εν λόγω ακεραιότητα του χαρακτήρα θεμελιώνεται κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, στο σπίτι και το σχολείο.
Η σχέση της αρμονίας και της εκπαίδευσης είναι τεκμηριωμένη επιστημονικά. Οι άνθρωποι, σε μικρή ηλικία, μέσα από τη σχέση τους με τον αθλητισμό, την ομαδικότητα και εκφαστικά μέσα όπως το παιχνίδι, τη μουσική, το χορό και το θέατρο, μαθαίνουν να ταυτίζονται συναισθηματικά με τους άλλους ανθρώπους και να τελειοποιούν την ικανότητα του συσχετίζεσθαι με την υπόλοιπη κοινωνία. Η εκπαίδευση αυτή, ενάντια στη μέση αντίληψη δεν αφορά μόνο στις δραματικές ικανότητες ή τη διάπλαση του σώματος αλλά την κατάκτηση του μέτρου σε όλες τις εκδηλώσεις της ζωής όπως τις διαπροσωπικές σχέσεις, την διαχείριση των συναισθημάτων,την αυτογνωσία κ.α.
Μας εξυπηρετεί πολλές φορές να αποδίδουμε την υπερβολική μας συμπεριφορά στον αυθορμητισμό που χαρακτηρίζει τους Μεσογειακούς λαούς και στο πάθος φυσικά, που χαρακτηρίζει τους τέλειους εραστές. Ωστόσο, καθρέφτη καθρεφτάκι μου, δεν μπορούμε, ποτισμένοι χρόνια τώρα στην υπερβολή να αρνηθούμε ότι έχουμε απομακρυνθεί αρκετά από τους τρόπους της φύσης, όπου η αλληλοεξαρτημένη σχέση όλων των έμβιων όντων καθιστά τη συμπεριφορά τους διακριτική σε αντίθεση με τη δική μας την παρασιτική, βίαιη και ενοχλητική. Λες και τίποτα να μην ταιριάζει με τις εικόνες της φύσης που μας περιβάλλει όπου συνυπάρχουν τόσο η γή, όσο ο ουράνος και η θάλασσα σε σύγκριση με αλλες χώρες όπου δεν υπάρχει αυτή η αναλογία.
Με την παρατήρηση περί αισθητικής, δεν υποννοείται οτιδήποτε σχετικό με την ταξικότητα ή την φυλετικότητα. Η κακή αισθητική στις συμπεριφορές και την νοοτροπία παρατηρείται σε όλα τα κοινωνικά στρώματα μόνο που στα ψηλά κοινωνικά στρώματα, κρύβεται πίσω από φιμέ τζάμια. Φαίνεται σαν η κακή αισθητική και η απουσία της αρμονίας να βασίζεται στην Ελληνική Παιδεία ή τουλάχιστον να είναι προϊόν της αμέλειάς της. Θα μπορούσε να είναι μια πρόταση η μείωση των μαθημάτων στα σχολεία και αύξηση των δραστηριοτήτων που φέρνουν τους νέους ανθρώπους πιο κοντά μεταξύ τους αλλά και την αναζήτηση της προσωπικής τους ισορροπίας και σχέσης τους με την κοινωνία και τη φύση.
Αναζητώντας ένα Φάρο για να δείξει το δρόμο.
Άνθρωποι με τη διάθεση να αναζητούν την ομορφιά στη ζωή τους και στη ζωή των άλλων δεν μπορούν παρά να ζούν σε αρμονία με την κοινωνία και τη φύση γιατί τα άτομα είναι προϊόν της κοινωνίας και η κοινωνία είναι προϊόν της φύσης οπότε η αρμονία σε αυτή την αλυσίδα γίνεται αντιληπτή σαν μια ομάδα οικουμενικών και συνδετικών αξιών. Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που ιστορικά ήταν πάντοτε η πνευματικότητα και οι τέχνες που αναστυλώνανε τις παρακμασμένες κοινωνίες όταν σε κάθε μια από αυτές η αναζήτηση των υλικών απολαύσεων κυριαρχούσε τόσο, ώστε να παραβιάζεται η φυσική ιεραρχία των αξιών που θέλει την αρμονία πρώτη πάνω από κάθε ανθρώπινη ή μη δραστηριότητα.
